Mantelzorg en de zorg voor de Mantelzorger
De fysieke, emotionele en mentale belasting van de mantelzorger wordt vaak onderschat. Niet alleen door anderen, ook door de mantelzorger zelf.
Tessa is 69 jaar en mantelzorger. Ze is al bijna 45 jaar getrouwd met Ton, bij wie twee jaar geleden alzheimer is vastgesteld. Iedere dag in het leven van Tess staat in het teken van de verzorging van Ton. Ton heeft soms heldere momenten waarbij hij beseft wat er met hem aan de hand is en een enorme boosheid opkomt. Ton heeft momenten waarin hij aan Tessa vraagt wanneer zijn vrouw thuiskomt. Ton wil niet naar de dagopvang bij het zorgcentrum. Hij wil geen zorg van anderen, het enige wat hij wil is thuis zijn.
Maar Tessa zeurt niet, zij gaat door. Natuurlijk is zij moe, ze is op. Haar lichaam geeft al langere tijd signalen dat het teveel is. Iedere dag gaat zij door de emotionele achtbaan van verdriet, boosheid en schuld. Bij het opstaan heeft zij al spanning over hoe de dag zal verlopen. Geen dag is hetzelfde. Haar grootste wens is een dag voor zichzelf.
Maar Tessa zeurt niet, zij gaat door. Want het is toch haar taak om haar man te verzorgen. ‘In goede tijden en slechte tijden’, zo luidde haar huwelijksbelofte. Hulp vragen is lastig, ze heeft al stress bij de gedachte hoe haar man zou reageren op een ander. ‘Ik regel het zelf wel’, ‘de ander is belangrijker dan ik’ en ‘gaan voor de lieve vrede’ zijn de normen en waarden waarmee zij is opgevoed en die nog steeds gelden. Waarom zou dit anders zijn?
Totdat haar twee kinderen tegen haar zeggen dat het zo niet meer kan, zij hebben al een vader verloren en willen ook niet hun moeder kwijtraken. Zij nemen contact op met Stichting StressCentrum en maken een afspraak voor een kennismakingsgesprek. Tessa, de kinderen en de dementieconsulent zijn hierbij aanwezig. Tijdens het emotionele gesprek smeken de kinderen hun moeder om alsjeblieft open te staan voor begeleiding middels een kort traject. Met tegenzin stemt Tessa toe.
Tessa zet de eerste stap: zij is zij er van bewust dat het zo niet langer gaat en er iets moet veranderen.
Tessa start met een traject gericht op het vergroten van haar veerkracht, het creëren van herstelmogelijkheden en het leren omgaan met de stress. Een goede balans tussen zorg voor zichzelf en zorg voor de ander. Zolang Tessa goed voor zichzelf zorgt, kan zij de zorg voor Ton zo lang mogelijk volhouden.
In Nederland zijn er 3,7 miljoen mensen die voor een ander zorgen. Liefst 750.000 mantelzorgers zorgen zelfs meer dan 8 uur per week voor iemand en doen dat langer dan 3 maanden. Vaak combineren ze dat met een betaalde baan.
De zorg voor de ander is vaak belangrijker dan de zorg voor zichzelf. Met stress, overspannenheid en burn-out als gevolg. Deze fysieke, emotionele en mentale belasting van de mantelzorger wordt vaak onderschat. Niet alleen door anderen, ook door de mantelzorger zelf. Voor de mantelzorgers is de situatie vaak zo gegroeid dat deze vanzelfsprekend is.
Help de mantelzorger voor zichzelf te zorgen
Zorg voor anderen met fysieke beperkingen of zorgt voor een naaste met psychische of psychiatrische problemen? Tijdelijke zorg of zorg die constant nodig is? Zorg voor een naast, een ouder, partner, kind? Zorg bij zorgen over de toekomst?
Iedere mantelzorgers heeft zijn of haar eigen unieke situatie.
Het is belangrijk dat we zorg hebben voor onze mantelzorgers, door goed voor hun te zorgen. Besteed bijvoorbeeld aandacht aan dit thema tijdens de Dag van de Mantelzorg, op 10 november 2016. Neem actie als je je zorgen maakt.
Drs. Dennis Karakoç
Psycholoog / Directeur Stichting StressCentrum